Daha önceden çok bilinmeyen fakat şimdi ise gündemde olan bir bitki ismi: Güzelavrat otu. İsminden ve ne olduğundan önce nasıl gündeme geldiğine bakalım.
İçindekiler
Daha önceden çok bilinmeyen fakat şimdi ise gündemde olan bir bitki ismi: Güzelavrat otu. İsminden ve ne olduğundan önce nasıl gündeme geldiğine bakalım. Güzelavrat otu bir çeşit ıspanak zehirlenmesidir. Kış deyince akla gelen ilk sebzelerden biridir ıspanak. Kışın gelmesiyle pazarlarda yerlerini iyice almış durumda.
İşte ıspanak mevsiminin başlangıcıyla birlikte zehirlenme konuları konuşulmaya başlandı. Ispanak zehirlenmesinin sebebi ise güzelavrat otu olarak söylendi. Güzelavrat otu, otsu bir bitkidir. “Antropin” maddesi bu bitkinin zehirli yemişleri çokça olan yapraklarından elde edilir. Atropin maddesi ise tıpta çok değişik kullanım alanları olan bir yapıdır. Göz dibinin muayenesinde, göz bebeğinin genişletilmesi için kullanılır. Ayrıca uyuşturucu madde olarak kullanımı zaman içeresinde yaygınlaşmıştır.
Güzelavrat otu litaratürde olan adıyla “Atropa Bella-donna veya Atropa Bella-bonna’dır.” Bella-donna İtalyanca bir kelime olup güzel kadın anlamına gelmektedir. Güzel kadın isminin anlamı olan bella donna bu bitkinin adı neden verilmiştir diye merak ettiğimizde ise karşımıza bu bilgi çıkar: Güzelavrat otundan elde edilen Antropin maddesini eskiden kadınlar daha güzel görünmek amacıyla göz bebeklerini büyütmek için kullanmışlardır. Bu sebepten bu bitkiye de İtalyanca bir kelime olan Bella-Donna yani güzel kadın adı verilmiştir.
Avrat kelimesi Eski Türkçe’de (8-11.yy) yer alan “urağut” kelimesinden türemiş olduğu söylenir. Urağut kelimesinin anlamı da kadındır. Fakat avrat kelime kökeni Arapça olma ihtimali daha yüksektir. Arapça’dan dilimize, kullanımıza giren bir kelimedir. Zamanşehri’nin yazdığı 1300’lü yıllara dayandığı Mukaddimetü’l Edeb adlı eserinde avrat kelimesinin geçtiği görülmektedir. (kenç oğlanlu boldu “avrat)
Avrat kelimesinin anlamı sözlükte: dişi insan, kadın, kocaya göre eş anlamına gelmektedir. 1300’lü yıllarda bile kullanımı olan bir kelime yüzyıllar geçse de hala kullanımı korumaktadır.
Yüzyıllardır Türkiye’nin çeşitli yörelerinde kullanılan bu kelime hala kullanımını sürdürmektedir. Fakat günümüz Türkçesinde kullanımı git gide azalmaktadır. Aslında büyük bir kültürün parçasıdır. Bu sebepler göze alınınca güzel kadın otunun ülkemizde güzelavrat otu olarak anılmasına şaşılması beklenemez.
Diğer haberler
