Deniz Salyası Nedir, Nasıl Oluşur, Nasıl Temizlenir, Zararlı Mı?

En başta Marmara denizini istilası altına alan müsilaj sonrası, arama motorlarını çökerten deniz salyası nedir sorusu akılları meşgul etmeye başlamıştır. Müsilaj, geçen seneden bu vakitlere doğru denizin dibinde ve yüzeyinde olmak üzere, yoğun olarak yeniden ve ilk kez balıkçı barınakları, vapur ve motor iskelesinin rüzgardan etkilenmeyen bölümlerinde gün yüzüne çıkmıştır.

Marmara sularının ardından Karadeniz semalarında da parsel parsel boy göstermeye başlayan müsilajın sebepleri arasında, iklim değişikliği ve deniz ısı derecesinin artması sıralanmaktadır. Deniz salyasına biçilen ömür 2-3 ay arasında seyretmektedir. Bilhassa evi denizin ta kendisi olan canlı ve cansız varlıkların hayatını bir salgın edasıyla tehtit eden deniz salyasının, önünü alabilmek adına yakından incelenmesi gerekmektedir.

Deniz Salyası Nedir?

Marmara denizinin açıklarında gezinerek bu suale cevap ararken, ara ara kendini hatırlatan deniz salyası, suyun dışındaki ve içindeki genel kitleyi yakinen ilgilendirmektedir. Midyeler başta olmak üzere denizin içindeki canlıların yüzeyi salya ile kaplanmıştır. Buna ek olarak Marmara ve Karadeniz içindeki azot ve fosfor yoğunluğuna da gözler çevrilmiş durumdadır. Bu bumerang içerisinde deniz salyası nedir, nasıl oluşur sorularına ivedilikle cevap verilmesi gerekmektedir.

İlk kez 1979 senesinde Adriyatik denizinde boy verdiği tespit edilen deniz salyası, sıradan bir mevzu iken son 30 yıldır ciddi artış göstermektedir. Bu artış da sıradan bir olayı sıradışı bir hale bürümektedir.

Halihazırdaki bu durum küresel, bölgesel, ulusal ekonomiyi olumsuz seyirde değiştirirken; çığ gibi büyüyen bir çevre kirliliğine de gebedir. Aynı zamanda biyolojik çeşitlilik derinden zedelenirken, deniz ürünleri üretimi ve balıkçılık faaliyetleri de bu halden payını almaktadır. Turizm ve istihdam sektörünü de sarsacak olan deniz salyası için analizler yapılmaya başlanmaktadır. Deniz salyası hemen hemen her bitki ve mikroorganizma tarafından salgılanan kalın ve yapışkan bir maddedir.

Deniz Salyası Nasıl Oluşur?

Deniz salyası nedir sualine farklı birkaç pencereden bakmak gerekirse, İstanbul Üniversitesi Fen fakültesi biyoloji bölümü hidrobiyoloji anabilim dalı profösörünün de yaptığı bilimsel açıklamalar ışığında bir oluşum tanımlaması yapmak elzemdir.

Tıkla, konuyla ilgili düşüncelerini paylaş.

Müsilaj, deniz derinliklerinden göz kırpan mikroorganizmaların haddinden fazla artış göstererek, mekana salgıladıkları organik bileşikler sonucunda sahalara giriş yapmaktadır. Bu bileşikler su ile temas etmesi hasebiyle şişer, ardından gözle seçilebilecek bir hal alır ve deniz salyası olarak ün yapar.

Bu tanıma ek olarak müsilaj oluşumu için özel bir takım getirilerin yeterli seviyeye ulaşması gerekir. Yüksek derecelere tekabül eden azot ve fosfat girdilerine ve su sıcaklığına ihtiyaç duyulmaktadır. Küresel ısınmadan ötürü sıcaklık artarken, deniz salyası oluşumu tetiklenmektedir. Bu durumun bazı bilinmeyen mikroorganizma gruplarını da beraberinde getirmesi beklenmektedir. Bu beklenen mikroorganizmalar zehirli olduğu için balıklar üzerinde olumsuz etkiler oluşturabilmektedir.

Midyeler bu atmosferden en çok etkilenen deniz canlıları arasında yer almaktadır. Bu sebeple zehir sofralara kadar intikal edebilmektedir. Bu zehirli gıdaların tüketilmesi neticesinde felç geçirme riski ile burun buruna gelmek kaçınılmaz olmaktadır. Bu niceliklerin neticesinde, deniz salyasının insan sağlığı hususunda da zararlı ve tehtitkar olduğu görülmektedir.

Bu zararların çok üst boyutta olmadığını savunan bilim insanları da mevcuttur. Fakat ilk şıkkı dikkate alarak tedbiri elden bırakmamakta fayda olmaktadır.

Aynı zamanda deniz salyası balıkçı ağlarına takılarak işleri müşkül bir hale sokmaktadır. İkamet etmek için dibe uzanan deniz salyasındaki agregalar tortuları kaplar ve organizmaları oksijenden yoksun bırakır. Bu durum turizme balyoz gibi iner.

Deniz salyası nedir sorusunu bir tutam daha açmak gerekirse, başka bir bilim insanın yaptığı inceleme sonucunda deniz salyası oluşum aşaması nasıl ilerler sualine başka bir boyut kazandırmak da mümkündür. Atık suların denize arıtılmadan sevk edilmesi, Marmara denizinin su değişim kalitesinin düşük olması, düşen çözünmüş oksijen seviyesi ötrofikasyonu tetiklemektedir.

Bu ekolojiye kara leke gibi çalınan ötrofikasyon, deniz salyası oluşumunu yakından etkilemektedir. Besin maddesi artışından dolayı çoğalan fitoplankton hücrelerin kullanılmadan parçalanması neticesinde stres şartları artış göstermektedir. Bu halden beslenen mikroorganizmaların kümelenmesi ile müsilaj gün yüzüne çıkmaktadır.

Bir diğer faktör olarak deniz karı sayılmaktadır. Deniz karı, denizin dibinde ölü hayvanların ve bitkilerin kalıntılarını içeren, bünyesinde kum tarzında inorganik maddeleri de misafir eden bir unsurdur. Kara benzeyen görüntüsünden dolayı deniz karı diye adlandırılan bu madde müsilaj oluşumunu kamçılamaktadır.

Deniz Salyası Nasıl Temizlenir?

Nevi şahsına münhasır mikrobiyal biyo çeşitlilik içeren ve deniz suyunun kendi bünyesinde barınmayan patojenik çeşitleri misafir olarak ağırlayan müsilaj ile ilgili, deniz salyası nedir sualine cevap bulunduktan sonra, gözler çözüme çevrilmektedir. 1980 ile 2010 seneleri arasında hızla artış gösteren müsilajın, iklim şartları ve deniz sıcaklığı uygun seviyeye indiğinde kaybolacağı savunulmaktadır. Fakat bu tezin gerçeğe dönüşmesini beklemek kalıcı hasarlara sebebiyet verebilir.

Bu nedenle Çevre ve Şehircilik Bakanlığı harekete geçmiştir. Marmara denizini koruma altına alarak, an be an temizleme faaliyetlerine başlanmaktadır. Aynı zamanda su arıtma tesisleri ileri düzeyde biyolojik arıtma tesisine dönüştürülmektedir. Ekipler deniz araçlarını uzaklaştırarak, deniz salyalarını halka içine almaktadır ve motorlu pompalarla çekmektedir. Bu çalışma genişleyerek ilerlemektedir.

Marmara’daki Denize Girilir Mi?

Deniz salyası nedir içeriğine cevap bulunmasının akabinde, yaz aylarının kucağında olunan şu vakitlerde aklı meşgul eden başka bir mesela peydah olmaktadır. Normal şartlarda doğal bir oluşum olan deniz salyası, bu sene olağan dışı bir hal almıştır. Çünkü Marmara denizindeki su sıcaklığı küresel ısınma nedeniyle 40 senelik sıcaklıktan yaklaşık olarak 2,5 derece fazladır.

Marmara denizi kimyası itibariyle durgun bir denizdir. Yüzey ve dip arasındaki sirkülasyon sınırlıdır. Aynı zamanda Marmara denizinin suyu bağrında Akdeniz ve Karadeniz sularını da barındırmaktadır. Tüm suların orijinal hali birbirinden başkadır. Marmara denizinin yüzeyindeki suyun anavatanı Karadeniz’dir. Karadeniz’den gelen suyun ve iklimin etkisiyle Marmara denizi halihazırdaki duranlığının üzerine çıkmıştır.

Yıllarca atık deniz olarak kullanılan Marmara denizi, bu nedenle fitoplankton grupları tetiklemektedir. Bu bilgiler rehberliğinde, rüzgarın az olduğu durağan hava koşullarında etkisi artan deniz salyası nedeniyle, ön satırlarda zikredilen zararlar da göz önüne alınınca müsilajın hat safhaya ulaştığı bölgelerde denize gerilmemesi tavsiye edilmektedir.

Marmara’da Denize Girilecek Yerler

İstanbul için daha çok Anadolu yakası ve Adalarda yoğunlaşan deniz salyası nedeniyle, Avrupa yakası açıklarında denize girmek daha ideal bir tercih olmaktadır. Buna ek olarak Erdek, Yalova, Mudanya, Gemlik, Gebze, Gelibolu açıklarında da sıkça görülen müsilaj nedeniyle, buralarda denize girmekten kaçınılmalıdır. Bunun yerine Marmara denizinin diğer sahalarını tercih etmek gerekmektedir.

Hem sosyal, hem ekonomik, hem biyolojik açıdan deniz salyası nedir sorusunun cevabı detaylıca bilinmelidir. Böylece erkenden önü alınabilir. Bilhassa bu yaza dikkatleri çekmek gerekirse, bu bilgilere vakıf olunması durumunda her fert için daha sağlıklı ve kaliteli bir yaz kapıda demektir.